Covid: Türkiye koronavirüs salgınında yeni bir dalgayla mı karşı karşıya?

Türkiye’de, 2 Mart tarihinde kontrollü normalleÅŸme sürecinin baÅŸlamasının ardından koronavirüs vaka sayılarında artış yaÅŸanıyor.SaÄŸlık Bakanlığı tarafından 24 Mart’ta açıklanan son Covid-19 tablosunda, vaka sayısı 29 bin 762, hasta sayısı 1142, vefat sayısı ise 146 oldu.SaÄŸlık Bakanı Fahrettin Koca, 23 Mart’ta yaptığı açıklamada 100 bin nüfusta vaka görünme oranı en çok artan kentlerin Kastamonu, Çankırı, Yalova, Ä°stanbul ve Erzincan olduÄŸunu belirtti.Avrupa ülkelerinde son haftalarda vakalardaki artış, bazı ülkelerde üçüncü dalgaya girildiÄŸi açıklamalarına neden oldu.Bu kapsamda Ä°talya’dan Fransa’ya çeÅŸitli ülkeler yeni kısıtlamalara baÅŸvurdu.Türkiye’de de vakalarda son haftalarda görülen artışlar, yeni bir dalga endiÅŸesini gündeme getirmiÅŸ durumda.Uzmanlar hangi isimle adlandırılırsa adlandırılsın yeni bir dönemden bahsediyor ve bu yeni dönemin önceki dönemlerden önemli farklılıkları olduÄŸu uyarısında bulunuyor. Rakamlar ne anlama geliyor? BBC Türkçe’ye konuÅŸan, geçmiÅŸte bir süre SaÄŸlık Bakanlığı Bilim Kurulu üyeliÄŸi de yapmış olan, BaÅŸkent Ãœniversitesi Ankara Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Füsun EyüboÄŸlu, son iki haftadaki verilere dikkat çekiyor: ‘Özellikle son iki haftaya bakacak olursak vaka sayılarımız hızla artıyor. Ağır vakalar son iki hafta içinde yüzde 25 oranında arttı. Ölüm oranları yüzde 30 oranında arttı. Son beÅŸ gün içindeki vaka sayılarına bakacak olursak hızlı bir ÅŸekilde sayılar artmakta.’BBC Türkçe’ye konuÅŸan Ankara Åžehir Hastanesi YoÄŸun Bakım Uzmanı ve SaÄŸlık Bakanlığı Bilim Kurulu üyesi Doç. Dr. Sema Turan ise verileri yorumlarken potansiyel hasta sayısına vurgu yapıyor: ‘Kısıtlamaların kaldırılmasıyla beraber sayılarda, özellikle pozitif vakalarda artış olacağını öngörüyorduk. Artış ÅŸu an devam ediyor. Burada iki önemli kısım var. Artan hasta sayısı önemli çünkü pozitif vaka sayısı artar ama potansiyel olarak bunların hastalanma ihtimalleri yüksek olduÄŸu için potansiyel olarak hasta sayısı da artar.’Sayılar 20 binleri geçtikten sonra potansiyel olarak hasta sayıları da artar. Artan hasta sayısı hastaneye olan ihtiyacı arttırır. Bu görüntü daha önce yaÅŸadığımız artan vaka ve hasta sayılarına benzemekte. Bir artış içerisinde olduÄŸumuz, herkes tarafından da görülmekte. Bunu durdurmak da elimizde.’NormalleÅŸme ve açılmalar için beklenti yüksekti. Evet açılmalar yapıldı, hakikaten yaÅŸam için de gerekliydi ancak hasta sayılarındaki artış da diyor ki ‘biz bireysel önlemlere ve kurallara uymakta biraz sıkıntı yaşıyoruz’. ‘Vaka artışı hastanelere yansımaya baÅŸladı, servisler geniÅŸletiliyor’ Uzmanlar, vaka sayısındaki artışın hastanelere de yansımaya baÅŸladığını söylüyor. Doç. Dr. Sema Turan, ‘Åžu ana kadarki artışla birlikte hastanelere yansıma yeniden ufak ufak baÅŸladı. Artık poliklinik baÅŸvurusu, serbest yatış ihtiyacı ve tabii dolayısıyla yoÄŸun bakım yatış ihtiyacı olan hastalar olmakta’ diyor. BBC Türkçe’ye konuÅŸan, Türk YoÄŸun Bakım DerneÄŸi 2. BaÅŸkanı ve Ä°zmir Ege Ãœniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi YoÄŸun Bakım Ãœnitesi’nden Prof. Dr. Mehmet Uyar, gözlemlerini aktarırken ‘Hastanelerin çoÄŸu, yeni yataklı servisler, yeni yoÄŸun bakımlar açma telaşına düştü’ diyor ve ekliyor: ‘Mesela bizim hastanemizde, ikinci dalganın azaldığı anda bir tane Covid yoÄŸun bakım, bir tane Covid servisi kalmıştı. Genelde hastanelerin çoÄŸu böyleydi. Ama ÅŸimdi bunlar yetmiyor. Åžu ana kadar ek servis açmayanlar da sanırım önümüzdeki hafta açarlar.’Bu arada hafta içinde hem Ä°stanbul Ãœniversitesi CerrahpaÅŸa Tıp Fakültesi hem de Ä°stanbul Ãœniversitesi Ä°stanbul Tıp Fakültesi’nden (Çapa) yetkililer, artan hastalar karşısında yeniden yatak sayısının artırmaya baÅŸladıklarını açıkladı. ‘Mutant virüsün etkisi büyük’ SaÄŸlık Bakanlığı’ndan son dönemlerde yaptığı açıklamalara göre mutant virüs Türkiye çapında yayılıyor.Buna göre ülkede; Ä°ngiltere, Güney Afrika, California-New York ve Brezilya mutantları görülüyor. Sahadan gelen açıklamalara göre bunların arasında Ä°ngiltere mutantı önemli yer tutuyor gibi görünüyor. Uzmanlara göre mutant virüs, salgındaki vaka artış hızını ciddi bir ÅŸekilde arttırıyor. Bilim Kurulu Ãœyesi Doç. Dr. Sema Turan, ‘Mutasyonun etkisi var. Çünkü mutasyon, virüsü, bulaÅŸtırıcılığı yüksek bir virüs haline getiriyor. O nedenle de daha fazla sayıda kiÅŸiyi enfekte etme gücüne sahip. Biz bu açılmayı yaptıktan sonra ortamdaki mutasyonlu virüs de etkisini bu ÅŸekilde gösteriyor’ diyor. Prof. Dr EyiboÄŸlu ise ‘Mutant virüs nedeniyle sayılar çok hızlı, katlanarak artıyor’ uyarısında bulunuyor. ‘Hasta profilinde farklılıklar var’ Hastanelerden, bu dönemde koronavirüse yakalanan hastaların özelliklerine dair de yeni bilgiler geliyor. Prof. Mehmet Uyar, ÅŸu anda içinde olunan dönemde hastaların kinlik durumunun önceki dönemlerden önemli farklılar içerdiÄŸini söylüyor.Ege Ãœniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi YoÄŸun Bakım Ãœnitesi’nden Prof. Dr. Uyar, hastanedeki hastalarının büyük bölümünün PCR testinin pozitif olduÄŸunu belirtiyor: ‘Bizim gördüğümüz virüsün bulaşıcılığı. Yatırdığımız hastalarda eskiye göre daha çok pozitif vakalar olduÄŸunu görüyoruz. Öncesinde PCR testi negatif olup akciÄŸer bulgusu daha çok olan hastalarımız daha çoktu. Covid hastası test yapıyordu, PCR negatif çıkıyordu ama akciÄŸer tomografisi Covid gösteriyordu, yatırıyorduk. ‘Åžimdi hemen hemen yatırdığımız vakaların hepsi, önceki dalgalardan farklı bir ÅŸekilde pozitif. Testleri neden bu kadar pozitif çünkü virüsün bulaşıcılığı arttı. Bunun nedeni mutasyon veya baÅŸka sebepler olabilir ama bulaşıcılık arttı, bu kesin.’Uyar hastalar arasında ortalamasının azaldığını ve tedavi süresinin arttığı gözlemlerinde bulunduÄŸunu da aktarıyor: ‘YaÅŸlılar uzun süredir evde ve aşılandılar. EriÅŸkin orta yaÅŸ grubu henüz aşılanmadılar. 65 yaÅŸ altındaki bu grup, daha hareketli, çalışan, üreten ve toplum içinde çok daha fazla yer alan bir grup. Biz bu gruptan artık daha çok hasta yatırmaya baÅŸladık. Önceki dalgalarda çoÄŸunluk 65 yaşın üstündeyken ÅŸimdi 65 yaşın altına indi. ‘Bir de tedavi süreleri uzadı. Öncesinde hastaları yoÄŸun bakımdan iki üç haftada çıkarırdık. Åžimdi bu, üç – beÅŸ hafta oldu.’Uyar, aşılanmış hastalarla ilgili izlenimlerini ise, ‘Daha önce birinci ve ikinci dalgalarda aşı yoktu. Åžimdi aşılanmış hastalarda da baÅŸladı. ÇoÄŸunlukla birinci aşıyı olmuÅŸ, bir hafta iki hafta sonrasında belirtileri baÅŸlamış hastalar var. Çok nadiren iki aşı olduktan sonra yoÄŸun bakıma yatırdığımız hastalar da var’ sözleriyle aktarıyor. Bütün bunları aktardıktan sonra Uyar, ‘Åžu anda önceki dalgalardan farklı bir virüs var’ vurgusunu yapıyor. YaÅŸanan üçüncü dalga mı? Peki ortadaki tüm bu bilgiler, Türkiye’nin koronavirüste üçüncü bir dalgada olduÄŸunu mu gösteriyor?Birçok uzman yeni bir döneme girildiÄŸi ya da girilmekte olduÄŸu kanısında.Kimileri bunu dalga kimileri ise ‘pik veya zirve’ kavramlarıyla açıklıyor.Bilim Kurulu Ãœyesi Prof. Dr. Serap ÅžimÅŸek Yavuz, geçtiÄŸimiz günlerde, ‘Durum, üçüncü dalganın Ä°stanbul’da etkisini gösterdiÄŸini, henüz pik noktasına da ulaÅŸmadığımızı gösteriyor’ açıklamasını yaptı.Ä°stanbul Ãœniversitesi CerrahpaÅŸa Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Sait Gören ise basına ‘bugünlerde üçüncü bir zirve olduÄŸunu söyleyebileceklerini’ belirtti. BBC Türkçe’ye konuÅŸan Prof. Dr. Uyar üçüncü bir dalgaya girildiÄŸini düşündüğünü aktarıyor. Prof. Dr. EyüboÄŸlu ise yaÅŸananı birinci dalganın üçüncü piki olarak tanımlamayı tercih ettiÄŸini belirtiyor ve nedenini şöyle açıklıyor: ”Biz hiçbir zaman birinci dalgayı sonlandıramadığımız için birinci dalganın içindeki üçüncü pik diyeceÄŸim. Oraya doÄŸru gidiyoruz. Bu, bir hafta içinde iyice aÅŸikar hale gelecek diye düşünüyorum.’EyüboÄŸlu, ‘Ve sanki bu pik, mutant virüsü nedeniyle de en yüklü olanı olacak gibi gözüküyor’ diye de ekliyor. Artan vakalara karşı ne yapılmalı? Vakaların artmasıyla birlikte hem uyarılar hem de bazı kısıtlamaların yeniden hayata geçirilip geçirilmeyeceÄŸine dair tartışmalar artıyor.’Artan vaka sayılarını ortadan kaldırmanın, azaltmanın en önemli araçlarından bir tanesi kısıtlamalar ama kısıtlamaların da toplum üzerinde hem ekonomik hem sosyal açıdan yarattığı diÄŸer etkileri göz önüne aldığınızda bu ikisini dengede götürmek zorundasınız. Bir kısım halkımız kısıtlama istiyor ama ‘Yok, biz ekonomik açıdan çöktük diyen’ bir grup da var’ diyen Doç. Dr. Sema Turan, neler yapılması gerektiÄŸine dair ÅŸu görüşleri paylaşıyor: ‘Madem evde kalmaktan, kısıtlanmaktan yorulduk o zaman dışarıya çıkışlarımızı mümkün olduÄŸu kadar en aza indirelim, çıktığımız zamanlarda kalabalık mekanlarda olmamaya çalışalım. ‘Bu zamana kadar pandemi boyunca bizim için en fazla faydalı olan ÅŸeyin maske mesafe ve hijyen olduÄŸunu gördük. Pek çok insan neden hep aynı ÅŸey söyleniyor diye eleÅŸtiride diye ama doÄŸru olan ÅŸey söyleniyor. O yüzden bu açılma döneminde topluma bireysel katkımızı sunalım.’Yine idareciler tarafından alınması gereken önlemler var. Denetlemeyi çok iyi tutturmak lazım.’ Prof. Dr. EyüboÄŸlu, baÅŸta iller arası seyahati kısıtlamak olmak üzere çeÅŸitli önlemler alınması gerektiÄŸini savunuyor: ‘Åžu anda Türkiye haritası kıpkırmızı. Bu halde burada yapılması gereken en temel ÅŸey iller arası giriÅŸ çıkışların engellenmesi. Aynı ÅŸekilde yurtdışından geliÅŸlerde ciddi kısıtlayıcı kriterlere koymamız önemli. ‘Yine hastalığı çok iyi belirlememiz, yani çok fazla test yapmamız lazım. Hiçbir bulgusu olmayan pozitif vakaları hızlı bir ÅŸekilde saptayıp onları saÄŸlıklılardan ayırmamız lazım. Hasta olanların izolasyonu ve bu izolasyon kurallarına uymaları önemli. Yine temaslıların karantina sürecine uymaları son derece önemli. Bugün hepimiz biliyoruz ki yaÅŸamın gerektirdiÄŸi ekonomik kaygılar nedeniyle pek çok kiÅŸi bu durumu birazcık da örtmeye çalışıyor. Bunu engellemek lazım yani kiÅŸileri baÅŸka türlü ekonomik olarak destekleyerek bu karantina ve izolasyon sürelerini güvenle elde geçirmelerini saÄŸlamak lazım.’Burada mutant virüs çok önemli ve bu mutant virüsleri aralıklı olarak taramalarımızın sayısını lazım. Okulları açtık. Öğrencilerin eÄŸitiminin aksamamasını istiyorsak, okullarda sık taramalar yapmamız lazım. Tabii aşılamada hızımız biraz yavaÅŸladı. Hızlı bir ÅŸekilde toplumun aşılanması lazım.’Prof. Dr. Mehmet Uyar ise pandeminin en başından bu yana çözülemeyen ve çözüm bulunması gereken en önemlik konunun ise ev dışında çalışmak zorunda olan insanların durumu olduÄŸunu savunuyor: ‘Biz insanlara tedbir alın diyoruz ama bunun ekonomik boyutları da çok fazla. Ekonomik durumu çok iyi olan ve iÅŸlerini evinden yürütebilen bir kiÅŸiyle evinden çıkıp, toplu taşımayla, fabrikaya gidip, kalabalık ortamlara girip para kazanmak durumunda kalan bir kiÅŸinin riski aynı deÄŸil. Tabii ki çalışan kesimde hastalık riski fazla. Bunları ekonomik olarak desteklemek lazım. Ama bu da iÅŸin en zor yani.’

Bir önceki yazımız olan Son dakika haberi! Kazada yaralanan 'fakülteli' tır sürücüsü hastanede hayata 1 hafta tutunabildi başlıklı makalemizde 3. Sayfa, Erzincan ve kar hakkında bilgiler verilmektedir.